groeien in geloof

Levenskunst volgens de Prediker
Voor alles wat gebeurt is er een uur ( Prediker 3 vs. 1)

Als ik tegenwoordig op de racefiets klim, rem ik wat eerder als ik een bocht nader en wat losliggende steenslag ontwaar. Wat heb ik eraan om onderuit te gaan en een of andere botbreuk op te lopen? Mijn eerste zorg is alles proberen heel te houden. Recordjachten behoren voorgoed tot het verleden. Een ongeluk zit in een klein hoekje en in een paar seconden kan je leven er opeens heel anders uitzien.

De Prediker probeert ons gevoel en smaak bij te brengen voor de grillige kant van het leven. In veertien paren beschrijft hij de tegenstellingen van het leven. Leven en sterven, planten en rooien, doden en helen, afbreken en opbouwen, huilen en lachen, rouwen en dansen, ontvlammen en verkillen, omhelzen en afweren, zoeken en verliezen, bewaren en weggooien, scheuren en herstellen, zwijgen en spreken, liefhebben en haten, oorlog en vrede. Niet wij kiezen deze tijden, maar de tijden kiezen ons. En als ik met mijn racefiets een gevaarlijke kruising nader, dan ben ik voorzichtig en hoop dat de tijd om te sterven voor mij nog niet is aangebroken. Maar goed soms denk je voorzichtig te zijn en gebeurt blijkbaar toch het onvermijdelijke en breek je een kostbare vaas of schiet de caravan van de kogel van de rijdende auto zoals mij deze week tijdens de vakantie overkwam.

De Prediker houdt ons voor dat wij het leven niet zo naar onze hand kunnen zetten dat wij de uiteindelijke regie houden. Levenskunst bestaat hierin dat we ons leren verhouden met de grilligheden van het bestaan en beseffen dat we nergens recht op hebben en geen verhaal kunnen halen bij een of andere instantie als het leven zich onverwacht tegen ons keert. Er zit niets anders op dan te aanvaarden wat aanvaard moet worden.

En hoe doe je dat? Allereerst door te beseffen en te erkennen dat het leven absurde kanten heeft. Wie heeft het conflict tussen Rusland en Oekraïne zien aankomen dat zou uitmonden in een oorlog? In ieder geval ik niet en u waarschijnlijk ook niet. We kunnen er niet op vertrouwen dat het leven zich langs onze gebaande wegen geruisloos zal ontrollen. Vandaag denk je een bloeiend bedrijf te hebben en morgen blijkt dat corona jou naar de randen van de afgrond brengt. Dat hoeft van ons geen pessimist te maken, maar wel een realist. Natuurlijk hebben we onze dromen en hopen we op een dag de beste versie van onszelf te ontdekken, maar besef dat alles weer voorbij gaat en niets hier blijvend is. Onze carrières mogen een hoge vlucht nemen en onze naam en faam wijdverspreid raken, maar straks komt een tijd dat we net zo afhankelijk zijn van de zorg van anderen als de man of vrouw die altijd aan de lopende band in de knopenfabriek heeft gestaan.

En God? God raakt minder uit zijn doen dan wij als het leven zich tegen ons keert, volgens de Prediker. De grilligheden van het bestaan zouden ons juist ontzag voor God moeten inboezemen ( Pr. 3 vs. 15). Omdat alle tijden in zijn hand zijn, zowel de goede als de slechte. Niet dat Hij de auteur ervan is, maar Hij is erbij. En wie ontzag heeft voor de Allerhoogste zal ook eerder willen schuilen in zijn schaduw als het dal van diepe duisternis zich aandient om bij Hem kracht en troost te zoeken en te vinden.

Ik vind Prediker geen somberman, maar een gids die je bepaalt bij de kern van het leven en de schone schijn doorprikt. En wat is dan de essentie van ons bestaan? Heel eenvoudig: vrolijk zijn en van het leven genieten. Dat is niet jezelf klem zuipen en voortdurend de bloemetjes buiten zetten, maar proberen een ander op te beuren met een glimlach of een leuk verhaal als deze wel wat vrolijkheid kan gebruiken. Ook als het leven zwaar is en het mentaal veel van ons vraagt, kan en vriendelijk woord of een leuke geste het donkere wolkendek boven ons doorbreken. Dan laat je enerzijds zien dat je respect hebt voor de diepe dalen waarin mensen terecht kunnen komen en anderzijds dat vrolijkheid en genieten een tegenkracht zijn die mensen er mentaal bovenop kan helpen.

Dat is de levenskunst volgens de Prediker. En deze ligt geheel in de lijn van het evangelie waarin we bepaald worden bij de opstandingskracht van onze Heer Jezus Christus die ons uit onze doodse dalen terugroept naar een nieuw leven waar de vreugde woont en het leven genoten wordt.
ds. Daco Coppoolse